1914-1945: seinna 30 ára stríđiđ

Enginn sagnfrćđingur, sem stendur undir nafni, kemst hjá ţví ađ líta á fyrri og seinni heimsstyrjöld í samhengi. Seinna stríđ er einfaldlega ekki hćgt ađ skilja án vísunar í fyrra stríđ. Nema, auđvitađ, mađur sé útkjálkasagnfrćđingur í ţjónustu góđa fólksins sem hatast viđ ţjóđríkiđ og óskar sér alţjóđlegs yfirvalds ár og síđ. Ţá er sniđugt ađ líta svo á ađ Hitler sé upphaf nútímasögu. En ţađ er rangt.

Strax í seinna seinna stríđi eru heimildir um ađ menn eins og Charles de Gaulle og sá breski Churchill noti hugtakiđ seinna 30 ára stríđiđ um tímabiliđ 1914-1945. Ţýska tímaritiđ Der Spiegel setti hugtakiđ á forsíđu upp úr aldamótum og fylgdi eftir međ greinaflokki.

Fyrra 30 ára stríđiđ stóđ í Evrópu, einkum ţýskumćlandi löndum, 1618-1648. Yfirbragđ ţess var trúardeilur kaţólikka og mótmćlenda. Útkoman, Vestfalíufriđurinn, lagđi grunn ađ skipan mála í álfunni sem hélt í megindráttum 1914. Ekki svo ađ skilja ađ friđur hafi haldist í álfunni. Evrópa fer í stórstríđ á 100 ára fresti frá lokum miđalda.

En Vestfalíufriđurinn eftir 1648 lagđi drög ađ samskiptum ríkja í Evrópu um langan aldur. Grunnurinn var ríkisleiđtogi, ţjóđhöfđingi, og landamćri. Landiđ sem seinna fékk nafniđ Ţýskaland hélst í smáeiningum. Fjögur stórveldi réđu mestu um gang mála, Bretland, Frakkland, Austurríki og Rússland. Á 18. öld óx ţýsku smáveldi, Prússlandi, fiskur um hrygg og leiddi ţađ til stofnunar Ţýskalands 1871 í beinu framhaldi af sigrum Pússa á Dönum, Austurríkismönnum og Frökkum..

Iđnbyltingin og nýlendukapphlaup stórveldanna á 19. öld eru ađdragandi fyrri heimsstyrjaldar, sem í raun var evrópskt borgastríđ. Borgaraleg stjórnmál báru ábyrgđ á stríđinu og voru ekki í stakk búin eftir stríđ ađ skapa stöđugleika. Öfgastefnur, fasismi og kommúnismi, réđu ferđinni.

Eftir lok seinna 30 ára stríđsins, 1945, stóđ ein öfgastefna uppi sem sigurvegari, kommúnismi sem Sovétríkin, gamla Rússland, héldu á lofti. Bandaríkin voru ábyrgđarađili afgangsins af evrópskum borgaralegum stjórnmálum sem enn tórđi. Í skjóli Nató og ESB skyldi byggja upp nýja Vestur-Evrópu.

Sigurvegarar skrifa söguna. Hitlers-Ţýskaland ţótti ţénug stađalímynd af ţjóđríkinu, bćđi af kommúnistum sem vildu eina gerđ af alţjóđastjórn og tćknikrötum í Evrópusambandinu sem stefndu ađ annarri útgáfu af alheimsríki.

Kommúnisminn hrundi 1989/1991 og Evrópusambandiđ rakst á endimörk sín í Úkraínu og Brexit 2015/2016.

Seinna 30 ára stríđiđ bjó sem sagt bćđi til kommúniskt heimsveldi og evrópskt. Í hrakförum beggja er Adolf litli Hitler giska smár ţótt Hitlers-vofan hafi veriđ árangursrík áróđursbrella til ađ hrćđa fólk til fylgis viđ bábiljur, kommúnískar og esb-ískar. 

 


mbl.is Bađ Pólverja fyrirgefningar
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

« Síđasta fćrsla | Nćsta fćrsla »

Bćta viđ athugasemd

Ekki er lengur hćgt ađ skrifa athugasemdir viđ fćrsluna, ţar sem tímamörk á athugasemdir eru liđin.

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikiđ á Javascript til ađ hefja innskráningu.

Hafđu samband