Háskólar, ritgerðir og aðgengi

Trúlega hefði rektor HA mátt vera heppnari með tímasetningu á pælingu um aðgengi að háskólanámi. Fréttatilkynning rektors var varla kominn út þegar umræður hófust um skringilega lokritgerð nemanda í HA um virðisaukaskatt.

BA/BS-ritgerð á að sýna fram á getu nemanda að stunda rannsókn, setja fram skýringu/tilgátu, og vinna með heimildir. Það er hending ef BA/BS-ritgerð bætir þekkingu viðkomandi fræðasviðs eða leiðir fram frumlegt sjónarhorn/túlkun. Allur þorri slíkra ritgerða er æfing en ekki skipulegt framlag til vísinda og fræða. MA/MS-ritgerðir færast nær því að vera sjálfstætt framlag til þekkingar - eða eiga að gera það. Sem heimildir fyrir uppgötvunum eða nýjum sannindum skyldi taka allar háskólaritgerðir með klípu salts.

Háskólar þjónuðu áður tvíþættu hlutverki. Í fyrsta lagi að leita þekkingar og í öðru lagi undirbúa nemendur til afmarkaðra starfa s.s. lækna, presta, verkfræðinga og kennara. Á seinni árum bætist við þriðja hlutverkið, sem er óformlegt. Það er að ungt fólk fái tíma að átta sig á tilverunni áður en það gefur sig alfarið að vinnumarkaðnum. Sumir nota þennan tíma vel en aðrir ekki, eins og gengur. 

Ríkisvaldið getur ekki sagt nemendum hvaða nám skilar þeim öruggu starfi og góðum tekjum í framtíðinni. Einfaldlega vegna þess að ríkið veit ekki hvaða störf verða örugg og borga vel eftir tíu eða tuttugu ár. 

Ríkisvaldið getur á hinn bóginn hagað fjárveitingum sínum þannig að allir með tilskilin próf geti sótt sér háskólanám.

 

 

Aðgengi háskólanáms stærsta spurningin

Krónan, kaupmáttur og kjarasamningar

Fyrir þrem árum, þegar síðustu almennu kjarasamningar voru gerðir, stóð dollarinn í 135 krónum en er núna 105 kr. Gagnvart dollar hefur krónan styrkst um liðlega 20 prósent og um tæp 17 prósent miðað við evru.

Styrking krónunnar er viðbót við prósentuhækkanir kjarasamninga. Í sumum tilfellum, t.d. við kaup á erlendri vöru á netinu eða ferðalögum erlendis, má tala um hreina kaupmáttaraukningu vegna gengisins. Innflutningsfyrirtæki nutu einnig góðs af gengisþróuninni á meðan útflutningsfyrirtæki töpuðu. Vel að merkja þó ekki meira en svo að ferðaþjónustan hefur fram á síðustu vikur notið sífellt fleiri viðskiptavina.

Ársverðbólga hefur verið innan við tvö prósent bæði heilu árin frá síðustu almennu kjarasamningum, verður þó líklega ofan við tvö prósentin þetta árið. Kaupmáttur óx um 12 prósent árið 2016 og um sjö prósent 2017.

Verkalýðshreyfingin boðar harðar aðgerðir á komandi vetri, til að knýja fram launahækkanir. Þegar kemur að sjálfum samningunum, eftir áramót, verður annað hljóð komið í strokkinn. Samningarnir munu snúast um að verja áunninn kaupmátt síðustu þriggja ára, halda verðbólgu niðri og genginu stöðugu.

 

„Gífurlega erfiður vetur framundan“