Alþjóðavæðingin mistókst, opnun landamæra einnig

Alþjóðavæðingin átti að bæta hag allra en gerði það ekki. Þeir betur settu högnuðust en þorri almennings ekki. Þess vegna kusu Bandaríkjamenn Trump, segir Joseph Stiglitz nóbelsverðlaunahafi og ráðleggur norrænt velferðarkerfi samhliða alþjóðavæðingu.

Opin landamæri og frjálsir fólksflutningar, sem fylgja, áttu að bæta hag samfélaga, en gerðu það ekki. Þess vegna kusu Bretar Brexit, skrifar Robert Skildelsky og bendir á að samfélag felur í sér samheldni sem tapast með síauknum innflytjendastraumi.

Íslendingar ættu að draga lærdóm af reynslu annarra þjóða og stíga varlega til jarðar í alþjóðavæðingu og opnun landamæra. Mjög varlega.

Stór-Evrópa, síðnýlenduveldi og Samfylking

Hugsjónin um sameinaða Evrópu, Stór-Evrópu, verður ekki framkvæmd nema miðstýrðu stjórnkerfi. Vald á sviði fjármála, stjórnsýslu og ekki síst hernaðar væri á einum stað.

Engu skipti hvaða pólitík væri ráðandi í Stór-Evrópu, útkoman yrði alltaf áþekk. Fjölþjóðlegar valdamiðstöðvar, hvort heldur í Kaupmannahöfn gagnvart Íslendingum á 18. öld eða í Moskvu á 20. öld gagnvart sovétlýðveldunum, haga sér í grunninn með sama hætti. Þær krefjast hlýðni við eina stjórnsýslu þar sem skyldur og réttindi þegnanna eru ákveðin í samræmi við ráðandi pólitík hvers tíma.

Yngsta vestræna sögulega fyrirmyndin að Stór-Evrópu er nýlenduveldi meginlandsríkjanna, og Bretlands, frá 19. öld. Evrópuríkin stjórnuðu stórum landsvæðum framandi þjóða frá höfuðborgum sínum. Og, til að gera langa sögu stutta, þá gafst það ekki vel.

Stór-Evrópa er ekki snjöll hugmynd. Eina ástæðan fyrir því að hún er sett á flot núna er að Evrópusambandið er komið á endastöð; veit hvorki hvað það er né hefur sambandið framtíðarsýn.

Kreppa Evrópusambandsins birtist okkur í smættaðri útgáfu í íslenskum stjórnmálum. Valdsækinn stjórnmálaflokkur, Samfylkingin, stökk á stærstu hugmyndina sem var í boði, aðild Íslands að ESB, í þeirri von að fólk myndi fá glýju af dýrðinni í austri. Aðeins í skamma stund, í örvæntingu eftirhrunsins, tókst að plata almenning. Þegar fólk náði áttum skildi það samhengi hlutanna og gerði Samfylkinguna að smáflokki. 

Vill Bandaríki Evrópu fyrir 2025