Launaöfund, félagsleg samheldni og friðþæging

Launakerfið í landinu á að þjóna félagslegri samheldni. Þetta er staðreynd sem oftast er ósögð í umræðunni. Félagsleg samheldni krefst þess að ójöfnuður launa haldist innan ákveðinna marka, án þess að þau séu nákvæmlega skilgreind.

Launaöfund er sá hvati sem heldur launaójöfnuði í skefjum. Stöðugur samanburður á milli launahópa er knúinn áfram af launaöfund.

Öfund er neikvæð tilfinning sem enginn viðurkennir opinberlega. Til að friðþægja fyrir launaöfund notar forseti ASÍ orðalag að ,,allt fari í bál og brand" ef forstjórar ríkisstofnana verði á sirka tvöföldum meðallaunum félagsmanna ASÍ.

Tvöfaldur launamunur hleypur engu í bál og brand. En menn þurfa að láta að svo sé. Og forsetinn gerir það ágætlega.

 

 

Allt fari í bál og brand

Mótsögnin lýðræði og félagslegt réttlæti

Obama Bandaríkjaforseti segir „djúpa galla í lýðræðinu“ að fimm hvítir lögreglumenn voru skotnir í Dallas sem viðbrögð við að tveir blökkumenn voru skotnir af lögreglumönnum norðar í landinu.

Félagslegur ójöfnuður og kynþáttamisrétti eru oftar en ,,gallar lýðræðis" nefndar sem ástæður fyrir ofbeldi í Bandaríkjunum. Tölfræðin styður það ekki og blökkumenn eins og Larry Elder hafna þeim skýringum, en umræðan er engu að síður á þann veg.

Orð Obama, á hinn bóginn, um ,,galla lýðræðis" gefa tilefni til að spyrja um möguleika lýðræðis að stuðla félagslegu réttlæti. Stutta svarið er að lýðræði er illa til þess fallið stuðla að félagslegu réttlæti. Lýðræði er aðferð til að velja stjórnvöld og setja þau af í almennum kosningum.

Það er ekki frumhlutverk lýðræðis að breyta tekjuskiptingu í samfélaginu og stuðla þannig að félagslegum breytingum. Stjórnvöld breyta tekjuskiptingunni með því að grípa inn í afleiðingar af viðskiptum manna og jafna útkomu þeirra í gegnum skattakerfið. Stjórnvöld í lýðræðissamfélagi eru með umboð frá kjósendum til slíkra inngripa. Í grunninn er það umboð meirihlutans til að skerða tekjur minnihlutans. En það er ekki sá galli lýðræðisins sem Obama gerði að umtalsefni, heldur hinn að lýðræðið gerir ekki öll dýrin í skóginum að vinum. Lýðræðið býr ekki til félagslegt réttlæti og er enn síður hæft til að breyta mannlegu eðli.

Sagði löndum sínum að örvænta ekki