Brexit, forsetakjör og lamandi Pírata-lýðræði

Forsetakjörið á Íslandi er líklegt að vera léttvægt í pólitískri umræðu í samanburði við Brexit. Systurflokkur Samfylkingar í Bretlandi, Verkamannaflokkurinn, logar í innanflokksdeilum eftir Brexit, sem flokkurinn ber þó enga ábygrð á.

Beint lýðræði, í anda Pírata, fær einnig á kjaftinn í umræðunni. Margir taka undir Kenneth Rogoff sem segir þjóðaratkvæðið í Bretlandi sýni ógöngur beina lýðræðisins.

Lýðræðisumræðan eftir Brexit byggir á tveim ólíkum forsendum. Í einn stað að samfélög verði að fá tækifæri að segja álit sitt á stærri málum, til dæmis aðild að ESB. Í annan stað er tekinn vari á að einfaldur meirihluti sé nægur til að kollvarpa ríkjandi skipulagi - og ESB-aðild Breta var hluti af ríkjandi skipulagi.

Sett í samhengi: forsetakjörið á Íslandi er ekki vefengt þótt kjörinn forseti fái langt undir 50 prósent fylgi. Brexit-kosningin í Bretlandi er harðlega gagnrýnd þótt ótvíræður meirihluti hafi hafnað ESB-aðild.

Píratar munu ekki eiga auðvelt með að selja þjóðinni þá hugmynd að beint lýðræði, þar sem meirihlutinn ræður, sé raunhæf aðferð til að leiða mál til lykta í lýðræðisríki. Hugmyndir um að smáhópar í samfélaginu, 15 til 20 prósent hópar, geti knúið fram þjóðaratkvæði um áhugamál sín eru algerlega út í bláinn eftir Brexit.

Stjórnarskrá lýðveldisins sýndi í forsetakjörinu að hún virkar vel og engin ástæða til að hrófla við henni. En Píratar vilja einmitt stokka upp stjórnarskrána. Eftir Brexit eru Píratar í bullandi vörn með þau fáu málefni sem þeir tjalda með.

Corbyn að missa tökin á flokknum

ESB berst fyrir lífi sínu: minna lýðræði, meiri miðstýring

Fjárfestirinn George Soros segir óhjákvæmilegt að Evrópusambandið liðist í sundur eftir Brexit. Guardian tekur saman háværar kröfur um þjóðaratkvæði í ESB-ríkjum eins og Hollandi, Danmörku, Svíþjóð, Frakklandi og Þýskalandi þar sem aðild að sambandinu væri í húfi.

Gagnsókn Evrópusambandsins felst í meiri og víðtækari samruna. Forseti framkvæmdastjórnar ESB, Jean-Claude Juncker, er sagður vilja nota Brexit-kreppuna til að þétta raðirnar með kröfu um að allar ESB-þjóðir taki upp evru og samþykki fullveldisframsal sem tryggi framtíð gjaldmiðilsins.

Aðeins 19 af 27 ríkjum Evrópusambandsins nota evru. Ef reynt verður að knýja á um aukinn samruna á forsendum evru-samstarfsins eykst andstaðan við ESB-aðild í þeim ríkjum sem búa við sjálfstæðan gjaldmiðil. Þá er heldur ekki stuðningur við aukinn samruna í þeim ríkjum sem þegar nota sameiginlega gjaldmiðil, t.d. Frakklandi, Hollandi og Austurríki.

Frakkar og Þjóðverjar eru sagðir tilbúnir með áætlun um að blása lífi í dauðvona Evrópusamband. Þá áætlun verður að laga að pólitískum veruleika, ef hún á að eiga minnstu von um að heppnast. Pólitíski veruleikinn er sá að elsta lýðræðisríki ESB hafnaði sambandinu. Ef svarið frá Brussel verður minna lýðræði, meiri miðstýring er áætlunin steindauð.

Liggur ekki á að ganga úr ESB