Guðni Th. - hrokinn og fávísa þjóðin

Fávísa þjóðin vildi ekki borga Icesave - en Guðni Th. vildi borga jafnvel dýrustu útgáfuna.

Fávísa þjóðin vildi ekki í ESB - en Guðni Th. vildi inngöngu.

Fávísa þjóðin er stolt af árangrinum í landhelgisdeilunni við Breta - Guðna Th. finnst lítið til koma.

Guðni Th. á í nokkrum vandræðum með að segja satt og rétt frá afstöðu sinni til stærstu mála seinni tíma sögu þjóðarinnar; Icesave, ESB-umsókn Samfylkingar og landhelgisdeilunni við Breta.

Rauður þráður í afstöðu Guðna Th. er hroki. Hann þykist vita betur en aðrir. Þegar reynslan sýnir svart á hvítu að Guðni Th. fór með rangt mál, líkt og í Icesave og ESB-umsókninni, er Guðni Th. ekki nógu mikill maður að viðurkenna mistök sín og læra af þeim.

Guðni Th. neitaði blákalt að hafa talað um ,,fávísu þjóðina" sem býr sér til ,,rangar" minningar. Þegar ósannindin voru rekin framan í hann svaraði hann því til að ummælin væru tekin úr samhengi.

En ummælin voru alls ekki tekin úr samhengi. Þau sýna afstöðu hrokafulls menntamanns til þjóðarinnar.

 

Túlki ummælin ekki bókstaflega

Guðni Th: höldum kjafti og verum sæt

Ólafur Ragnar Grímsson var kjörinn forseti 2012 vegna Icesave-samninganna og hvernig hann tók á þeim. Guðni Th. Jóhannesson forsetaframbjóðandi virðist ekki átta sig á að orðum fylgir ábyrgð. Guðni tók afstöðu til Icesave og ESB og fullveldis og hann verður að svara fyrir þau orð þegar hann er í framboði til forseta Íslands.

'Höldum kjafti og verum sæt' viðhorf Guðna til forsetakosninganna er bernskt, svo ekki sé meira sagt, í ljósi þess að hann varð forsetaframbjóðandi sem álitsgjafi hjá RÚV á pólitísk tíðindi.

Í hlutverki pólitísks álitgjafa tónaði Guðni ekki boðskapinn úr ævintýrinu um Dýrin í Hálsaskógi að allir ættu að vera vinir. Forsetaframbjóðandinn Guðni Th. ætti að eiga samtal við álitsgjafann með sama nafni til að finna út pólitískt eðli forsetaembættisins.

Hart tekist á í forsetakappræðum

ESB og blóðuga Evrópa í fortíð og nútíð

Evrópusambandið sækir drjúgt af tilvistarrökum sínum til blóðugrar sögu Evrópu á síðustu öld með tveim heimsstyrjöldum og ótöldum milljónum drepnum í hjaðningavígum.

ESB verður til eftir seinna stríð og þá hljómuðu þau rök sannfærandi að aldrei mætti aftur efna til stríðs meðal Evrópuþjóða. Þegar frá líður verða þessi rök léttvægari. Fyrri og seinni heimsstyrjöld verða smám saman álíka fjarlægar og Napoleónsstríðin í byrjun 19. aldar.

Þrátt fyrir tal um frið virðist vaxandi stríðslyst hjá sjálfu ESB, sem beitir sér með Bandaríkjunum og Nató að þrengja að stöðu Rússa í Austur-Evrópu á vafasömum forsendum, svo ekki sé meira sagt.

Verdun er tákn fyrstu heimstyrjaldar, Auschwitz annarrar og Úkraína gæti orðið tákn upphafs þeirrar þriðju.

Verdun tákni sameinaða Evrópu

Texti, ímynd og forseti

Forsetaembættið, líkt og stjórnmál, er að einhverju marki texti, eins og Andri Snær Magnason segir.

En forseti er líka ímynd - og stjórnmál raunar einnig.

Samkvæmt könnunum síðustu vikur trompar ímyndin textann.

Sér forsetaembættið sem texta

Vinstri grænir og Píratar þvo hendur sínar af Samfylkingu

Samfylking mælist með 6 prósent fylgi, Vinstri grænir 18 prósent og Píratar 29 prósent. Eðlilega Samfylking hoppa upp í sæng með öðrum hvorum hinna flokkanna, helst báðum.

Kosningabandalag, þ.e. sameiginlegt framboð, myndi bjarga Samfylkingunni frá dauðvona sjálfri sér. En það verður ekki í boði. Vinstri grænir og Píratar munu í mesta lagi gefa út loðnar yfirlýsingar um samstarf stjórnarandstöðuflokka eftir kosningar. Eins og sakir standa núna er tvísýnt hvort Samfylkingin verði á þingi til að innheimta kosningaloforðin eftir næstu kosningar.

Píratar eru raunar byrjaðir að mála sig út í horn með kröfum um að stjórnarandstaðan taki höndum saman og lofi þjóðinni stjórnleysi næsta kjörtímabili: stuttu þingi, uppstokkun stjórnarskrár og inngöngu í brennandi ESB. Raunsæismenn innan Pírata reyna að sannfæra rugludallana að stefnuskrá um stjórnleysi viti ekki á gott kjörfylgi. Við sjáum hvað setur.

 

Samstarf en ekki kosningabandalag

Vinstri grænir breyta valdahlutföllum stjórnmálanna

Í áratugi voru valdahlutföll íslenskra stjórnmála þannig að Sjálfstæðisflokkurinn vann ýmist með Samfylkingunni, sem lengi hét Alþýðufokkur, eða Framsóknarflokknum. Vinstri grænir, áður Alþýðubandalag, voru mótmælaflokkur sem ekki fékk aðild að ríkisstjórn nema í undatekningatilfellum.

Vinstri grænir eru að festa sig í sessi sem 20 prósent flokkur og gætu farið hærra í kosningum. Sjálfstæðisflokkur er um og yfir 30 prósentum. Samfylkingin er að hverfa og Björt framtíð er dauðvona. 

Framsóknarflokkurinn er í sárum en gæti náð sér á strik þegar foringinn mætir aftur til leiks.

Píratar halda ekki nema hluta fylgisins sem þeir mælast með. Nýliðar á framboðslista og vandræði við að setja saman stefnuskrá mun tálga af þeim fylgið. Með Birgittu sem andlit flokksins er engin leið að heyja trúverðuga kosningabaráttu.

Að upplagi eru Vinstri grænir jafnréttissinnar með umhverfis- og landsbyggðasjónarmið. Gamla fylgið úr Alþýðubandalaginu er þjóðlegt íhaldsfólk. Með Katrínu Jakobsdóttur sem hófsaman leiðtoga eru Vinstri grænir stofuhæfir í stjórnarráðinu.

Uppgangur Vinstri grænna mun breyta áherslum Sjálfstæðisflokksins. Kratasjónarmiðin í flokknum eru komin yfir í Viðreisn. Sá flokkur er andvana fæddur vegna Evrópumála og báginda Samfylkingar. Sjálfstæðisflokkurinn mun teygja til yfir á málefnasvæði Vinstri grænna eins og þegar sjást merki, til dæmis í umhverfismálum.

Þjóðlegir íhaldsmenn mega vel við una.

Samfylkingin nálgast botninn

Guðni Th. og Viðreisn er sama pólitíkin

Viðreisn er hópur ESB-sinna sem stofnaði stjórnmálaflokk i vikunni en þorir ekki að gangast við stefnumáli sínu, sem er aðild Íslands að Evrópusambandinu. Guðni Th. Jóhanneson forsetaframbjóðandi er ESB-sinni sem leggur sig fram um að fela sannfæringu sína.

Ástæðan fyrir feluleik Viðreisnar og Guðna Th. er vitanlega sú að Evrópusambandið er í hnignunarferli sem leiðir hægt en örugglega til endaloka þess.

Hvorki Viðreisn né Guðni Th. horfast í augu við þann veruleika að ESB-aðild Íslands myndi soga okkur í efnahagslega eymd og pólitískt öngþveiti.

Lífeyrissjóðir, launavísitala og bitlingaskrá

Lífeyrissjóðir lentu illa í hruni enda eltu þeir óábyrga auðmenn og forstjóra. Heiðar Guðjónsson boðar sama fyrirkomulag en engin sátt getur orðið um ónýtt viðskiptamódel. Forsenda fyrir sátt um fjárfestingar lífeyrissjóðanna er traust. Og það skapast ekki nema með gegnsæi. Hér er ágætis byrjun:

Lífeyrissjóðir gerðu kröfu um launavísitölu forstjóra sem myndi endurspegla launaþróun þeirra. Ef lífeyrissjóðir settu sem skilyrði fyrir hlutabréfakaupum að forstjóri og millistjórnendur tækju þátt í launavísitölunni yrði ekki vandamál að setja saman slíka vísitölu.

Launavísitala forstjórann myndi þjóna því hlutverki að fylgjast með launaskriði á æðstu stöðum og vera aðhald á forstjóragræðgi sérstaklega en einnig á innistæðulausar launahækkanir almennt.

Til hliðar við launavísitöluna ætti setja saman jafnlaunavístölu fyrirtækja sem mældi muninn milli hæstu og lægstu launa. Jafnlaunavísitalan myndi upplýsa um samfélagslega ábyrgð fyrirtækja, hvort þau hygluðu stjórnendum á kostnað almennra starfsmanna.  Jafnlaunavísitalan myndi gagnast þeim mest sem búa við lægstu launin og auka samheldni samfélagsins.

Ásamt launavísitölu forstjóra og jafnlaunavísitölu ætti að koma upp bitlingaskrá stjórnenda og e.t.v. starfsmanna þar sem færð eru hlunnindi s.s. bílar, afsláttur af vörum og þjónustu fyrirtækisins, niðurgreiddur símakostnaður og þess háttar.

Þá væri skynsamlegt að koma upp siðabókhaldi í stærri fyrirtækjum, sem ásamt siðareglum, myndi vera rammi um siðvædda starfshætti.

Lífeyrissjóðir eru ráðandi afl í atvinnulífinu. Það stendur upp á sjóðina að móta almennar kröfur til fyrirtækja sem sjóðirnir fjárfesta í. Öllu 2007-tali um hámarksgróða á að sópa út af borðinu enda vitum við að slíkt fyrirkomulag endar með hruni. Um það er reynslan ólygnust.

Eina hlutverkið að hámarka arðsemi

Pólitískir geðsjúkdómar

Forsetaframbjóðandinn Elísabet Jökulsdóttir segir eftirfarandi:

„Geðsjúk­dóm­ar eru ekki bara arf­geng­ir held­ur líka póli­tísk­ir. Fólk veikist þegar póli­tísk rétt­indi eru skert og þegar mann­rétt­indi eru skert.“

Geðbrigði þjóðarinnar eru með sérstökum pólitískum blæ þessi misserin. Sumir telja þjóðina óalandi og óferjandi; ef ekki sé hægt að skipta um stjórnskipun og alla félagslega innviði verði einfaldlega að skipta um þjóð í landinu.

En kannski er réttari nálgun á þjóðarsálinni, sem kemur fram í fyrirsögn fréttarinnar: sundum pirruð en annars fullkomin.

Stundum pirruð en annars fullkomin

Davíð vinnur á með aukinni umræðu

Eftir því sem umræðan eykst um forsetaembættið og það skýrist hvernig frambjóðendur sjá fyrir sér að sinna embættisverkum þá bætir Davíð Oddsson við sig fylgi.

Davíð vill opna Bessastaði fyrir þjóðinni og gera embættið að aflvaka umræðu um hvað það er að vera Íslendingur. 

Þegar nær dregur kjördegi munu kjósendur máta frambjóðendur af meiri alvöru við forsetaembættið. Þeim mun fjölga sem vilja mann með reynslu og dug Davíðs.

Guðni með 57% fylgi